Сімволіка агню ў іканапісе Веткі
Выстава дзейнічае з 12.03.21 у філіяле Веткаўскага музея
«Агнялікія і агняпальныя» - шматгадовы аўтарскі праект Веткаўскага музея (так называлася адна з частак кнігі 2002 г. «Веткаўская ікона»). Ён прысвечаны вобразу агню ў культуры Веткі: ад трагічнай гісторыі яе спальвання і адраджэння («падобна Феніксу», як піша мясцовы летапіс) - да сімволікі духоўнага агню, прадстаўленага ў іконах веткаўскіх майстроў. Аж да развіцця ўласных іканаграфічных зводаў, тыпаў, кампазіцый. Да кахання Веткі вогнелікіх герояў і палаючага каларыту.
У 2020 годзе ў філіяле музея ў Гомелі была прадстаўлена выстава «Агнялікая: тайна вобраза», якая прысвечана рэдкаму вобразу Маці Божай з вогненным абліччам. Звод лічыцца «адной з веткаўскіх іканаграфій». Сёння, у зале «Шэдэўр», адкрываецца чарговая выстава праекта: «Вершнік на вогненным кані. Вобраз Архангела Міхаіла-ваяводы».
Іканаграфія прысвечана апошняму апакаліптычнаму бою Архангела з Сатаной. Узнікла ў 1550-я гг., пасля ўзяцця Іванам Грозным Казані. Выява Міхаіла-Архістратыга-вершніка была на царскім сцягу. Парадаксальна сюжэт царскага патранату стаў адным з любімых у стараабрадніцкім асяроддзі: на поўначы, на Паволжжы, на Ветцы.
Доўгі час любоў стараабрадцаў да гэтага сюжэту лічылася выразам іх чаканняў Канца свету і эсхаталагічнага светапогляду. Веткаўская культура стварыла на тэму бітвы адну з самых радасных і пераможных кампазіцый, актуалізаваўшы тэкст, які суправаджае намаляваныя падзеі: «Врага скоро пленя… И погибе память его с шумом».
Міхаіл, «Всегда готов, храбрствуя», захоплена вершыць касмалагічную бітву але, пры гэтым, звяртаецца і да гледача, залучаючы таго, хто глядзіць у cупрысутнасць і суперажыванне пераможнага дзейства. Агнялікі, на вогненным крылатым кані - ён праскоквае на веткаўскіх іконах у цэлым рэгістры паваротаў і поз. Бачна захопленая праца іканапісцаў па асваенню і ўвасабленню вобраза.
Гэта «кінэтычнае прадстаўленне» фігур, старажытнае «кіно» пільна разбіраецца на выставе з семіятычнага пункту гледжання. У тым ліку, і з дапамогай вектарнай графікі - за аснову ўзята ікона Веткаўскай школы XVIII ст.
Акрамя некалькіх ікон, якія прайшлі музейную рэстаўрацыю, прадстаўлены рэдкія матэрыялы: прорысы (сапраўдныя службовыя малюнкі іканапісцаў XVIII-XIX стст.), фарбы і інструменты.
У інтэрактыўным ключы зададзена і тая лінія праекта, якую яго аўтары называюць «С миру по Ветке», а менавіта, задзейнічан шэраг копійных аб'ектаў: веткаўскіх ікон «Міхаіла-ваяводы», якія знаходзяцца цяпер у розных музейных і прыватных калекцыях і прадстаўлены ў інтэрнэт-рэсурсах.
