Аўтар этнаграфічных нататкаў пра Ветку Іван Абрамаў яшчэ ў 1907 годзе бачыў тут "багатыя старажытныя жаночыя ўборы:… прыгожыя парчовыя какошнікі з сеткай жэмчугу, што спускалася на вочы, … вялізныя жамчужныя завушніцы, так званыя "карзінкі" і "малінкі".

Любілі "апранаць" і іконы. Аклады, дакладней, "рызы" на абразы, шылі бісерам і "жэмчугам". Мастацтва іх вырабу вядома на Ветцы, паводле словаў старажыл, "з праку веку", тобок першапачаткова. Узыходзячы яшчэ да візантыйскіх, а пасля і старажытнарускіх узораў, шыццё шмат у чым захоўвае архаічныя прыёмы да 1930-х гадоў. У Веткаўскім музеі ўзнавілі старажытныя мясцовыя тэхналогіі і рэстаўрыруюць унікальныя творы мастацтва.

Калі "іконамі і кнігамі Ветка надзяляла ўвесь стараабрадніцкі свет", майстэрствам шыцця славіліся стараабрадніцкія манастыры. Расшыраючыся, быццам кругі па вадзе, мастацтва гэта захоплівала ўсе пласты веткаўскай культуры - шылі і ў пасадах, і ў слабодах. Так кананічная сістэма сімвалічнага сэнсу напоўнілася моцным подыхам народнай культуры. Шылі залатымі ніткамі, рачным жэмчугам і бісерам, "саджалі" камянямі і каляровым шклом. "Рыза" зараз пакрывае ўвесь аклад: уяўляе і адзенне, і вянцы, і асяроддзе вакол фігуры, у якое яны як бы паглыбіліся як у фантастычны пейзажны жывапіс, выкананы бісерам. Ніці бісеру кладуцца шчыльна, выгібаюцца па форме прадмета, фактурна перадаюць аб’ём. У той жа час фон повен вертыкальных "струй" бісерных ніцей, з відавочнай сімволікай сыходжання дажджу, расы, свету.

"Свет" шытых акладаў і сёння здзіўляе сваёй цэльнасцю пры надзвычай шматлікіх варыянтах. Часам аклад манахромны, а часам гэта дзясяткі адценняў колераў у адным творы. Сімвалічнасць успрыняцця "абетаваннай" веткаўскай зямлі ўзмацніла і разквеціла вобраз райскай расліннасці, што выяўляецца "на Ветцы" ва ўсіх мастацтвах.

На выставе прадстаўлена болей паўсотні прадметаў іканапісу, бісернага і жамчужнага шыцця.


У Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь - выстава: "Душа па радужному мосту… "

Веткаўскае шыццё жэмчугам і бісерам XVIII - XX стст. з фондаў Веткаўскага музея і прыватных калекцый. З 12 красавіка па 11 чэрвеня 2012 г.

Аўтар этнаграфічнага нарысу аб Ветцы Іван Абрамаў яшчэ ў 1907 бачыў тут "багатыя" старажытныя жаночыя ўборы: … прыгожыя парчовыя какошнікі з сеткай жэмчугу, якая спускаецца на вочы, … велізарныя жамчужныя завушніцы, так званыя "кошыкі" і "малінкі".

Любілі "апранаць" і іконы. Аклады, дакладней, "рызы" на абразы, шылі бісерам і "земчугом". Мастацтва іх вырабу вядома на Ветцы, па словах старажылаў, "с праку веку", г. зн. першапачаткова. Узыходзячы яшчэ да візантыйскіх, а затым і старажытнарускіх правобразаў, шыццё шмат у чым захоўвае архаічныя прыёмы да 1930-х гг. У Веткаўскім музеі аднавілі старадаўнія мясцовыя тэхналогіі і рэстаўруюць унікальныя творы мастацтва.

Калі "абразамі і кнігамі Ветка забяспечвала ўвесь стараабрадніцкі свет", майстэрствам шыцця славіліся стараабрадніцкія манастыры. Пашыраючыся, падобна колам па вадзе, мастацтва гэта захоплівала ўсе слаі Веткаўскай культуры - шылі і ў пасадах, і ў слабодах. Так кананічная сістэма сімвалічнага сэнсу напоўнілася магутным дыханнем народнай культуры. Шылі залотнымі ніткамі, рачным жэмчугам і бісерам, "саджалі" камянямі і каляровым шклом. "Рыза" зараз пакрывае ўвесь аклад: уяўляе і адзенне, і вянкі, і навакольны асяродак вакол фігуры, у які яны як бы пагружаныя, як у фантастычны пейзажны жывапіс, выкананы бісерам. Рады бісеру кладуцца шчыльна, выгінаюцца па форме прадмета, фактурна перадаюць аб'ём. У той жа час фон поўны вертыкальных "струменяў" бісерных нітак, з відавочнай сімволікай сыходжання дажджу, расы, святла.

"Свет" шытых акладаў і сёння захапляе сваёй цэласнасцю пры надзвычайнай разнастайнасці варыянтаў. Часам аклад манахромны, а часам гэта дзясяткі адценняў колеру ў адным творы. Сімвалічнасць ўспрымання "запаветнай" Веткаўскай зямлі ўзмацніла і расквеціла вобраз райскай расліннасці, увасоблены "на Ветцы" ва ўсіх мастацтвах.

У арнаменце майстрыхі выкарыстоўвалі звычайна матыў галінкі з фантастычнымі кветкамі - натуральна якая расце ў яе свеце. Можна сказаць, што "стыль квітнеючай Веткі" цалкам увасобіўся і ў шыцці бісерам.

Працягваецца на Ветцы сімволіка і самога матэрыялу шыцця, перш за ўсё жэмчуга і бісера. Візантыйская традыцыя выяўляла ў жэмчугу магутнае духоўнае гучанне. Светаноснае і містычнае паходжанне жамчужын ўваходзіць у сімволіку чароўнага Свету. Душы праведнікаў, па біблейскай традыцыі, уваходзяць у рай скрозь вароты-жамчужыны. Блізка гэтаму старажытнарускае паняцце "жамчужнай душы". Акрамя таго, пазалочаныя і жамчужныя маністы і сеткі ў славянскіх жаночых уборах маюць архаічную сімволіку. Вобраз пладаноснага дажджу, прасякнутага святлом - вядзе яшчэ да дахрысціянскай тэмы "нябеснага вяселля". Нарэшце, у фальклорных уяўленнях жыватворчая раса метафарычна прыпадабняецца жэмчугу і ключам - звязваецца з вобразамі месяца, сонца і Багародзіцы.

Русскоязычный сайт Ветковского музея  Китайскоязычная страница Ветковского музея
logo-5.png  logo-6.png  photo_2024-03-22_22-01-40_1.png
Facebook  vKontakte  Instagram
  Яндекс.Метрика