2012 год - Год кнігі. У Нацыянальным мастацкім музеі РБ з 23 студзеня па 1 лютага 2012 г. пройдзе выстава "Шэдэўры кніжнага мастацтва XVI - пачатка. XX стст.". Прадстаўляюцца кніжныя помнікі з фондаў Гомельскага і Веткаўскага музеяў. (ДГКУ "Гомельскі палацава-паркавы ансамбль" і Установа "Веткаўскі музей народнай творчасці імя Ф.Р. Шклярава"). Кожны экспанат выставы - безумоўная гісторыка-культурная каштоўнасць. Кніжнае мастацтва на тэрыторыі Беларусі налічвае некалькі стагоддзяў і займае адно з ганаровых месц у гісторыі ўсходнеславянскіх культур. Кнігадрукаванне ў нас - самае ранняе.
Наведвальнікаў чакае рэдкая магчымасьць пазнаёміцца з сапраўднымі "героямі" кніжнай гісторыі, якія прыйшлі да нас з глыбіні стагоддзяў. Гэта сапраўдныя воіны Слова. Іх "плоць" ўразлівая амаль як чалавечая. Але некаторым з далікатных папяровых "помнікаў", прадстаўленых тут, - каля паўтысячы гадоў! У драматычных падзеях гісторыі нямногія каменныя будынкі перажываюць такі ўзрост.
Невыпадкова зварот да кніжных фондаў двух музеяў паўднёвага ўсходу Беларусі. Зборы старадрукаваных і рукапісных кніг Веткаўскага і Гомельскага музеяў налічваюць цяпер каля 800 помнікаў XVI - пачатку XX стст. Захаванасць і колькасць выяўленых тут ужо ў XX - XXI стст. шэдэўраў кніжнага мастацтва здзіўляе. Гэтым культурным "багаццем" мы абавязаны першым "археографам" - стараабрадцам. Тут, на беларускіх землях, у канцы XVII ст. быў заснаваны найбуйнейшы цэнтр пасадскага стараабраднітцва - Ветка. З усіх канцоў праваслаўнага свету сюды на працягу стагоддзяў неслі змагары старой веры сваю духоўную "ежу". Прыгажосць кнігі, мастацтва яе стварэння значылі для іх не менш. Збіральнікі, чытачы, пісцы, мастакі, пераплётчыкі-рэстаўратары - яны працягнулі бесперапыннасць старажытных традыцый кніжнай культуры і перадалі гэту каштоўную спадчыну нам.
Самы старажытны манускрыпт, прадстаўлены на выставе - Евангелле-тэтр першай паловы XVI ст. з калекцыі Веткаўскага музея. Семнаццаць пакаленняў нашых продкаў перадавалі гэты шэдэўр кніжнага мастацтва з рук у рукі. Сярод найбольш рэдкіх старадрукаваных выданняў XVI - пачатку XVII стст. - кнігі першых усходнеславянскіх майстроў: Івана Фёдарава, Пятра Мсціслаўца, Васіля Гарабурды, Анісіма Радзішэўскага, выданні Віленскай друкарні, львоўскага майстра Міхаіла Слёзкі … ХVІІІ стагоддзя. "Прадстаўляюць" кнігі беларускіх друкарняў: Супрасля, Гародні, Вільні, Магілёва.
Наогул, з XVI па XVIII стст. большасць усходнеславянскіх друкарняў дзейнічала на тэрыторыі Беларусі, што сведчыць пра багацце яе кніжнай культуры.
На Ветцы былі працягнутыя аж да XX ст. і традыцыі стварэння рукапісных кніг. Тут быў выпрацаваны ўласны стыль мастацкага дэкору, поўны трапяткога жыцця.
Толькі сёння мы ўсведамляем, наколькі вялікая творчая энергія культуры, якая нас сілкуе. Яна накіравана ў будучыню!
